Een buggy zelf bouwen
Om maar direct met deur in huis te vallen: "Waarom zou je zelf een buggy willen bouwen ?". Een roest- vrij stalen
buggy is al te koop tegen een zeer redelijke prijs. De enige reden moet zijn dat je zelf voordelig aan lagers,
roestvrij staal en wielen kunt komen. Bij voorkeur allemaal uit een afvalbak. Daarnaast kun je zelf lassen, draaien,
pijpen buigen en heb je of beschik je over het nodige gereedschap. Of je kent iemand die dat allemaal 'voordelig'
voor je doet. Kun je het zelf allemaal, maar heb je geen ervaring met roest- vrij staal denk dan goed na, want
roestvrij staal is moeilijk te bewerken. Ook moet je in staat zijn zelf de tekeningen te lezen en zelf de bouw
volgorde te bepalen. Dus niet eerst lassen en dan buigen, maar eerst alle onderdelen op maat maken, buigen en als
laatste lassen. Bij dat lassen moet je voorkomen dat alles krom trekt.
Kun je niks van dat alles en heb je niemand die dat voor je doet, koop dan maar een buggy. Dat is goedkoper. De
goedkoopste zelfbouw-buggy waarvan ik gehoord, heb kostte Fl 30.- voor wat materiaal voor het zitje. De rest kwam uit
de afvalbak, verzameld gedurende ongeveer een jaar. De (kruiwagen-) wielen kwamen van de buren, familie, etc. De tijd
dat deze, inclusief maken totaal kostte, werd echter verzwegen. Met overwerk of een krantenwijk had hij gemakkelijk
een hele dure kunnen kopen in de helft van de tijd. Een wat duurdere zelfbouwer die alles moest kopen, kwam op de
helft van nieuwkoop uit. Maar ook dit is exclusief alle tijd die het kostte om het materiaal te kopen en de buggy te
maken.
Waarom ben ik nou zo negatief ? Om teleurstellingen te voorkomen. Buggy rijden is veel te leuk om dat door een
mislukte zelfbouwpoging of een daardoor veroorzaakt ongeluk te laten verpesten.
- In de tekeningen zijn alle maten in millimeter. Bij alle maten is weggelaten dat wat achter de komma staat (
,0) behalve waar dat wel nodig was .
LET OP: de tekeningen zijn schetsen (niet maat nauwkeurig) en de maten staan erbij. Meet dus niet op uit de
tekening. Let goed op waar de pijlen beginnen en eindigen.
- In plaats van roestvrij staal kun je ook Chroom Molybdeen of gewoon ijzer gebruiken. Die moet je dan wel
afwerken met een lak of coating. Roestvrij staal kun je goed polijsten tot een spiegel- of chroom-effect.
- Ga niet blindelings uit van de maten. Heb je een iets andere buiten diameter pijp dan heeft dat direct wel
ergens invloed. Meten is weten dus om veel te weten moet je vaak meten om zeker te weten waar je uitkomt.
- Oefen de onderdelen die je moet buigen eerst met koperdraad of pvc-pijp. Een metalen pijp kun je maar een keer
(goed) buigen.
- Wielen kun je het beste kant en klaar kopen in de vliegerwinkel. Een kruiwagenwiel voorzien van kogellagers en
bus wil wel, maar daarvoor heb je wel het juiste gereedschap nodig om ruimte voor de kogellagers te maken.
Standaard kruiwagenwielen hebben brede naaldlagers zonder stalen huis. Ze worden tijdens het rijden warm tot heet
en vreten zich dan in, in de plastic velg. Bij kogellagers moet de buitenring van de lagers door de velg op zijn
plek worden gehouden en de binnenring door een afstandsbus tussen de lagers (net zoals in het balhoofd). Vergeet je
dat, dan worden de lagers axiaal geklemd als je de wielbout/moer aandraait en dan draait het wiel zwaar of helemaal
niet.
- De minimum wanddikte voor roestvrij stalen pijp (rond) is 1.2 mm. Een degelijke buggy krijg je van pijp met
1.5mm wanddikte. Het gewicht van de buggy is daarbij niet zo belangrijk. De luchtweerstand, de grootte van de
vlieger, de snelheid van de vlieger en de kwaliteit van de kogellagers zijn van veel meer invloed dan die paar kilo
meer voor een stevig buggy-frame. De minimale wanddikte voor de downtube (vierkant pijp) en de achteras is 2 mm.
Dunner buigt door.
- Heb je eenmaal je buggy, lees dan nummer 2/2000 van Vlieger. Daar kun je lezen wat je nog meer nodig hebt.
- Verpest het niet voor iedereen door tussen de strand/bad-gasten te gaan rijden. Een verbod, in de zomer, geldt
al op de meeste stranden.
De buggy bestaat uit de volgende delen:
- Voorvork
De voorvork is eigenlijk een in een U-vorm gebogen pijp. Aan de uiteinden is de pijp platgeperst en voorzien van
gaten waardoor de wielbout gaat. Bovenin is de pijp, eventueel ook platgeperst envoorzien van een 8 mm-gat. Verder
is op ongeveer 86 mm een RVS-strip gelast. De strip is voorzien van een gat met daaronder een M8-moer gelast. Met
behulp van een M8-bout wordt de voorvork aan de downtube bevestigd. Het voorwiel wordt met behulp van
afstandsbussen in het midden van de voorvork gehouden.
Materiaal: 1x 850 mm pijp dia. 25x3 mm, 1x strip 220x25x4 mm, 2x 37 mm pijp 16x2 mm, 2x 260 mm pijp dia. 16x1.5 mm,
1x bout M8 - 125 mm met 1x M8 moer, 1x bout M12 - 180 mm met 2x veer-ringen en 1x M12 moer, 2x kogellager 8x32x12
mm water- en stofdicht.
- Balhoofd met centrale frame buis (of downtube)
De downtube is een stuk vierkantepijp dat aan het ene uiteinde voorzien is van een balhoofd en aan het andere
uiteinde van gaten. Het balhoofd is een stuk pijp waarin aan de uiteinden lagers passen zonder dat ze er doorheen
kunnen vallen of er doorheen te persen zijn. Ze zitten vast met lichte klempassing. Tussen de binnenste ring van de
lagers zit een afstandsbus in het balhoofd. De afstandsbus wordt mooi in het midden van de lagers gehouden met
behulp van holle proppen. De gaten aan het andere uiteinde zijn nodig om het zijframe aan vast te bouten. De buggy
kun je aan je beenlengte aanpassen door voor een ander gat in de downtube, voor de zijframe-bevestiging, te
kiezen.
Materiaal: 1x 456 mm vierkant pijp 32x32x2 mm, 1x 75 mm staaf dia. 37 mm massief, 2x 20 mm staaf dia. 16 mm
massief, 1x 55 mm pijp dia. 20x4 mm.
- Zijframe
Het zijframe bestaat uit een speciaal gebogen pijp. Aan de voorkant is onder een hoek een U-profiel gelast voor het
vastklemmen van de downtube. In ieder U-profiel is een gat geboord. Door die gaten gaat een bout die aan het
uiteinde voorzien wordt van een moer. Daar tussenin zit de downtube geklemd. De 8 mm-bout is vastgelast aan het
U-profiel, de bijpassende moer wordt er steeds opgedraaid. De achterkant past, met totaal 1mm speling, in de
rechtopstaande pijp van de achteras. Voor het linker zijframe moet je de buigvolgorde zoals aangegeven in de
tekeningen aanhouden (van boven naar beneden). Voor het rechter zijframe moet je de buigvolgorde van beneden naar
boven uitvoeren. Dat klinkt raar, maar probeer dat maar eens met een stuk ijzerdraad.
Materiaal: 2x 780 mm pijp dia. 25x1.5 mm, 2x strip 100x70x4 mm, 1x bout M8 - 55 mm met 1x M8 moer met
veer-ring.
- Achteras
De achteras bestaat uit een pijp van 95 cm lengte. In de beide uiteinden van de pijp is een prop gelast. De prop is
voorzien van een gat waarin weer M12-draad getapt is. Om een verbinding met het zijframe te krijgen zijn 2 pijpjes
rechtop op de achteras gelast. Hierin past (glijdt) het zijframe. De zitting zorgt ervoor dat achteras en zijframe
op hun plaats blijven zitten.
Materiaal: 1x 950 mm pijp dia. 32x2 mm, 2x 30 mm staaf dia. 28 mm massief, 2x bout M12 - 100 mm met veer-ring, 2x
90 mm pijp dia. 30x2 mm.
- Zitting
De zitting lijkt op een soort visnet dat tussen zijframe en achteras hangt. Deze is gemaakt van gordelband. Als je
het zitje maakt, begin dan met de buitenrand (van B1 naar onder-midden- naar boven B2, of andersom) en als laatste
de binnenkant. Scherpe smeltranden van het gordelband op die plekken waar je zit, voorkom je door de smelt-rand
naar de onderkant om te vouwen (ietsjes meer band nemen dus).
Materiaal: 1x 2-delige gesp voor 4 (of 5) cm breed gordelband (op de tekening zie B1 en B2), 2x 2-delige gesp voor
2.5 cm breed gordelband (op de tekening zie A1-A2), 1x 180 cm gordelband 4 cm breed en 1x 630 cm gordelband 2.5 cm
breed.
Doordat je andere grotere of kleinere wielen hebt, en daardoor een iets langere of kortere voorvork nodig hebt, of
misschien een foutje hebt gemaakt, kan het zijn dat het zijframe niet ongeveer horizontaal maar duidelijk schuin
omhoog loopt richting voorkant. Normaal is 1.5 cm hoogteverschil over een afstand van 25 cm, gemeten langs het
zijframe. Je kunt dit corrigeren door de hoek waaronder het U-profiel aan het zijframe zit te veranderen. Pik deze
dus eerst alleen maar vast. Zet de buggy voorzichtig in elkaar en monteer de wielen (!). Controleer nu of het
zijframe ongeveer horizontaal ligt. Zo nodig corrigeren. Dan pas vastlassen.
Veranderingen/verbeteringen die je zou kunnen toepassen.
- De achteras heeft een buitendiameter van 32 mm en 2 mm wanddikte. Die zal niet doorbuigen, maar nog beter is 40
mm of zelfs 50 mm buitendiameter. De maten van de asprop moet je dan wel aanpassen.
- In Vlieger nummer 2000/2 heb je kunnen lezen dat M12 voor wielbouten eigenlijk maar net genoeg is. M16 is
stukken sterker en als je er aan kunt komen: M20. Wel de asproppen en wiellagers/bussen daarop aanpassen. Eventueel
ook de achterasdiameter. Voor het voorwiel is M12 sterk genoeg.
- Om het zijframe aan de downtube te bevestigen, wordt een M8-bout met moer gebruikt. Die verbinding wordt
steviger als je overgaat op 2 bouten en moeren. Die staan dan net zover uit elkaar als de gaten in de downtube.
Daarnaast zul je 2 gaten (1 helmaal links en 1 helemaal rechts) extra door de downtube moeten boren om dezelfde
afstelmogelijkheden te behouden.
- Heb je erg lange benen maak de downtube dan langer, zodat je voldoende afstelmogelijkheden hebt.
- Als alternatief voor het zitje kun je ook een Peter Lynn-Competition of DeLuxe-zitje kopen. Die passen
toevallig. Of het visnet-achtige zitje 'dichter' maken met behulp van dacron-doek. Denk dan wel aan een gat (oog)
voor de afvoer van spatwater.